रिटायर होताय किंवा झालाय हे “4% नियम” वाचा, या सूत्राने तुमचे पैसे कधीच संपणार नाहीत!. Retirement Planning
प्रत्येक व्यक्तीची इच्छा असते की वृद्धापकाळात कोणासमोर हात पसरावा लागू नये. हाच विचार मनात ठेवून लोक रिटायरमेंट प्लॅनिंग (Retirement Planning) करतात. काही जण पब्लिक प्रॉव्हिडंट फंड (PPF) मध्ये गुंतवणूक करतात, काहीजण एम्प्लॉयी प्रॉव्हिडंट फंड (EPF) मध्ये पैसे जमा करतात, तर अनेक लोक नॅशनल पेन्शन सिस्टम (NPS) ला प्राधान्य देतात. पण या सगळ्यांच्या मधोमध एक असा खास नियम आहे जो तुमच्या संपूर्ण रिटायरमेंटचा पाया ठरू शकतो — तो म्हणजे 4% नियम (4% Rule).
हा नियम सांगतो की, रिटायरमेंटनंतर तुम्ही तुमच्या रिटायरमेंट कॉर्पस (Retirement Corpus) मधून दरवर्षी किती रक्कम काढावी जेणेकरून तुमची बचत दीर्घकाळ टिकेल. विशेष म्हणजे, जर तुम्ही हा नियम योग्यरीत्या पाळला, तर तुमची बचत कधीच संपणार नाही — उलट वर्षागणिक ती वाढत जाईल.
🔹 4% नियम म्हणजे काय? सोप्या भाषेत समजून घ्या
समजा तुमच्याकडे 5 कोटी रुपयांचा कॉर्पस आहे. तुम्ही दरवर्षी त्यातील 4% म्हणजेच 20 लाख रुपये काढत आहात. त्याच वेळी तुम्ही महागाई दरानुसार (6%) दरवर्षी तुमचा खर्च थोडा वाढवत आहात. समजा गुंतवणुकीवर तुम्हाला सरासरी 12% परतावा (Return) मिळत आहे.
अशा परिस्थितीत जर तुम्ही 60 व्या वर्षापासून दरवर्षी पैसे काढायला सुरुवात केली, तरी पुढील 30 वर्षांनी तुमचा कॉर्पस 17-18 कोटी रुपयांपर्यंत वाढू शकतो! म्हणजेच पैसे कमी न होता उलट वाढत राहतील.
🔹 पहिला टप्पा: रिटायरमेंटनंतरचा खर्च ओळखा
रिटायरमेंट प्लॅनिंग करताना सर्वात आधी हे समजून घ्या की रिटायरमेंटनंतर तुम्हाला वर्षभरात किती खर्च लागेल. हा खर्च तुमच्या जीवनशैलीवर (Lifestyle) अवलंबून असेल.
उदा. सध्या जर तुम्ही दरमहा ₹1 लाख खर्च करत असाल, तर 20-25 वर्षांनंतर महागाई वाढल्याने हाच खर्च ₹2-3 लाख रुपयांपर्यंत जाऊ शकतो. म्हणून आताच अंदाज बांधा की भविष्यात किती खर्च येईल आणि त्यानुसार तुमची बचत ठरवा.
🔹 दुसरा टप्पा: वार्षिक खर्चाला 25 ने गुणा करा
जेव्हा तुम्ही रिटायरमेंटनंतरचा वार्षिक खर्च ओळखता, तेव्हा तो आकडा 25 ने गुणा करा.
उदा. जर तुमचा वार्षिक खर्च ₹20 लाख असेल, तर 20 लाख × 25 = 5 कोटी रुपये.
ही रक्कमच तुमचा रिटायरमेंट कॉर्पस असायला हवा. हा हिशोबच 4% नियमावर आधारित आहे — कारण जर तुम्ही दरवर्षी तुमच्या कॉर्पसच्या 4% रक्कम काढली, तर ती सुमारे 25 वर्षे (किंवा त्याहून अधिक काळ) टिकेल.
🔹 तिसरा टप्पा: पहिल्या वर्षी फक्त 4% रक्कम काढा
समजा तुम्ही 5 कोटींचा कॉर्पस तयार केला आहे. या नियमानुसार तुम्ही पहिल्या वर्षी फक्त 4% म्हणजे ₹20 लाख रुपये काढा.
ही रक्कम तुमचा पूर्ण वर्षाचा खर्च भागवेल. उर्वरित पैसे गुंतवणुकीत राहतील आणि त्यावर तुम्हाला दरवर्षी परतावा मिळत राहील.
🔹 चौथा टप्पा: दरवर्षी महागाईनुसार रक्कम वाढवा
दुसऱ्या वर्षी महागाई दर 6% असेल, तर तुम्ही तुमच्या खर्चाची रक्कमही 6% ने वाढवा.
म्हणजे पहिल्या वर्षी ₹20 लाख खर्च केले असतील, तर दुसऱ्या वर्षी ₹21.2 लाख रुपये काढा.
असे केल्याने तुमचा जीवनमान टिकून राहील आणि सेव्हिंग्सही संपणार नाहीत.
🔹 हा नियम इतका फायद्याचा का आहे?
4% नियमाला जगभरातील आर्थिक तज्ज्ञ (Financial Experts) एक सुरक्षित आणि टिकाऊ सूत्र मानतात.
हा नियम तुम्हाला आर्थिक शिस्त शिकवतो आणि बिनधास्त खर्च टाळतो.
यामुळे तुमचा कॉर्पस दीर्घकाळ टिकतो आणि तुम्हाला मानसिक समाधान मिळते की तुमची बचत संपणार नाही.
🔹 रिटायरमेंटनंतरही गुंतवणूक तपासा
अनेकजण रिटायरमेंटनंतर आपले इन्व्हेस्टमेंट पोर्टफोलिओ (Investment Portfolio) दुर्लक्षित करतात — ही मोठी चूक आहे.
बाजारातील परिस्थिती बदलत राहते, व्याजदर वाढतात-घटतात. त्यामुळे वेळोवेळी तुमच्या गुंतवणुकीचे पुनरावलोकन करा आणि गरजेनुसार पैसे काढण्याच्या योजनेत बदल करा.
यामुळे तुमचा फंड सुरक्षित राहील आणि कॅश फ्लो (Cash Flow) कायम चालू राहील.
🔹 रिटायरमेंटनंतर उत्पन्न सुरू असेल तर?
काही लोक रिटायरमेंटनंतर कन्सल्टन्सी, फ्रीलान्सिंग किंवा इतर कामांमधून उत्पन्न मिळवत राहतात.
अशा वेळी रिटायरमेंट कॉर्पसमधून कमी पैसे काढा.
यामुळे तुमचा फंड जास्त काळ टिकेल आणि आर्थिक संकटाची शक्यता कमी होईल.
🔹 सर्वांसाठी 4% नियम का आवश्यक आहे?
आजच्या काळात आयुर्मान वाढत आहे आणि महागाईही सातत्याने वाढत आहे.
अशा वेळी योग्य नियोजन नसेल, तर रिटायरमेंटनंतर पैशांची तंगी निश्चित आहे.
4% नियम प्रत्येक व्यक्तीसाठी उपयुक्त आहे — मग तुमची उत्पन्नश्रेणी काहीही असो.
हा नियम तुमच्या पैशांचा योग्य तो समतोल राखतो आणि आर्थिक स्थिरता प्रदान करतो.